Fiyat Kazanç (F/K) Oranı, yatırımcılar için temel bir ölçüt olarak kabul edilir. Bu finansal oran, şirketin mevcut hisse fiyatını hisse başına kazancına (HBK) oranlar ve hisse senedinin aşırı değerli mi yoksa düşük değerli mi olduğuna dair içgörüler sunar. Fiyat Kazanç oranın nasıl hesaplanacağını ve yorumlanacağını anlamak hem acemi hem de deneyimli yatırımcılar için çok önemlidir. Çünkü finansal dünyada birçok yatırım stratejisi ve değerleme modelinin temelini oluşturur. Bu konu hakkında detaylı bilgi sahibi olmak istersen aşağıya göz atabilirsin.
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Nedir?
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı, bir şirketin hisse senedi fiyatı ile hisse başına kazancı arasındaki ilişkiyi ölçen finansal bir metriktir. Ayrıca hisse senedi piyasasında en yaygın kullanılan değerleme metriklerinden biridir. Bu metrik, yatırımcılara bir hisse senedinin kazançlarına göre aşırı değerli mi yoksa düşük değerli mi olduğunu hızlıca değerlendirme imkanı sağlar. Aslında F/K oranı, yatırımcılara şirketin kazançlarının her bir TL için ne kadar ödediklerini söyler. Örneğin şirketin F/K oranı 20 ise bu yatırımcıların şirketin ürettiği her 1 TL kazanç için 20 tl ödemeye istekli olduğu anlamına gelir. Bu çeşitli şekillerde yorumlanabilir ancak genellikle daha yüksek F/K oranı yatırımcıların gelecekte daha yüksek kazanç büyümesi beklediğini, daha düşük F/K oranı ise daha yavaş büyüme beklentilerini gösterebilir.
F/K oranı özellikle farklı büyüklükteki şirketler ve farklı sektörler arasında karşılaştırmalara izin verdiği için kullanışlıdır. Geniş bir hisse senedi grubunu değerlendirmek için kullanılabilecek standartlaştırılmış ölçü sağlar. Bu da onu portföy tahsisleri hakkında bilinçli kararlar almak isteyen yatırımcılar için temel araç haline getirir.
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Nasıl Hesaplanır?
Fiyat Kazanç (F/K) Oranını hesaplamak basittir:
F/K Oranı = Hisse Başına Piyasa Fiyatı / Hisse Başına Kazanç (Şirketin net gelirinin, piyasada işlem gören hisse sayısına bölünmesiyle elde edilen değer)
F/k oranını hesaplamak için iki temel bilgiye ihtiyacın var:
– Hisse senedinin mevcut piyasa fiyatı
– Şirketin hisse başına kazancı
Hisse başına piyasa fiyatını, herhangi bir finansal web sitesinden veya borsadan kolayca elde edebilirsin. Piyasa fiyatı, şirketin hisse senedinin tek bir hissesinin mevcut işlem fiyatını temsil eder. Hisse başına kazanç (HBK), şirketin net gelirinin mevcut hisse sayısına bölünmesiyle hesaplanabilir. Birçok finansal rapor ve web sitesi bu rakamı doğrudan sağlar. İki ana HBK türü olduğunu bilmelisin:
– Gerçekleşen HBK: Şirketin geçmiş 12 aydaki gerçek kazançlarına dayanır
– İleriye Dönük HBK: Analistlerin şirketin gelecek 12 ay için kazanç projeksiyonlarına dayanır
Hangi HBK rakamını kullandığına bağlı olarak gerçekleşen F/K oranını veya ileriye dönük F/K oranını hesaplayabilirsin. Her ikisinin de kullanım alanları vardır. Gerçekleşen F/K gerçek tarihsel verilere dayalı resim sunarken ileriye dönük F/K gelecek beklentilerine dayalı içgörüler sunar. Örneğin şirketin hisse senedi 50 TL’den işlem görüyorsa ve geçen yılki HBK’si 2,50 TL ise, gerçekleşen F/K oranı şöyle olur:
F/K Oranı = 50 TL / 2,50 TL = 20
Bu, yatırımcıların şirketin bir hissesi için kazancının 20 katını ödemeye istekli olduğu anlamına gelir.
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Neden Önemlidir?
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı birkaç nedenden dolayı çok önemli bir metriktir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:
– F/K oranı, bir hisse senedinin aşırı değerli veya düşük değerli olup olmadığını hızlı şekilde değerlendirmek için yol sağlar. Yüksek F/K oranı, hisse senedinin kazançlarına göre pahalı olduğunu gösterebilirken düşük F/K oranı düşük değerli olduğunu önerebilir.
– Yatırımcıların aynı sektördeki veya farklı sektörlerdeki şirketleri eşit temelde karşılaştırmasına olanak tanır. Bu özellikle, şirketlerin farklı büyüklüklere veya sermaye yapılarına sahip olduğu durumlarda faydalıdır.
– F/K oranı, bir şirketin gelecekteki büyümesi hakkındaki piyasa beklentilerini yansıtır. Yüksek F/K oranı genellikle yatırımcıların gelecekte güçlü kazanç büyümesi beklediğini gösterir.
– Değer yatırımı veya büyüme yatırımı gibi birçok yatırım stratejisi, hisse senedi seçimi için temel kriter olarak F/K oranını kullanır.
– F/K oranlarındaki zaman içindeki değişiklikler, genel piyasa duyarlılığı ve ekonomik koşullar hakkında içgörüler sağlayabilir.
– Daha yüksek F/K oranlarına sahip hisse senetleri daha riskli yatırımlar olarak kabul edilir. Çünkü değerlemelerini haklı çıkarmak için daha yüksek büyüme beklentilerini karşılamaları gerekir.
– Temettü ödeyen hisse senetleri için düşük F/K oranı ile yüksek temettü verimi kombinasyonu, gelir odaklı yatırımcılar için çekici olabilir.
F/K oranının önemini anlamak, yatırımcıların bilinçli kararlar vermelerine ve hisse senedi değerlemeleri hakkında derin anlayış geliştirmelerine yardımcı olur.
Yatırımcılar Fiyat Kazanç (F/K) Oranını Nasıl Okumalı?
Fiyat Kazanç (F/K) Oranını yorumlamak bağlam ve dikkatli değerlendirme gerektirir. Yatırımcıların F/K oranlarını okurken akılda tutması gereken bazı önemli noktalar şunlardır:
– F/K oranları sektörler arasında önemli ölçüde değişebilir. Örneğin yüksek büyüme gösteren teknoloji şirketleri genellikle kamu hizmetleri gibi daha olgun sektörlere göre daha yüksek F/K oranlarına sahiptir. Her zaman bir şirketin F/K oranını sektördeki benzer şirketlerle karşılaştırmalısın.
– “Büyüyecek hisse hisse nasıl seçilir?” diye soranlar F/K oranına bakabilir. Çünkü yüksek F/K oranları, güçlü büyüme beklentilerini yansıtırken düşük F/K oranları daha yavaş büyüme beklentilerini veya potansiyel riskleri gösterebilir.
– F/K oranları yükselen piyasalarda genişlerken düşen piyasalarda daralır. F/K oranlarını yorumlarken genel piyasa duyarlılığını dikkate almalısın.
– Daha genç hızlı büyüyen şirketler daha yüksek F/K oranlarına sahipken daha olgun şirketler daha düşük F/K oranlarına sahip olma eğilimindedir.
– Bir şirketin kazançlarının kalitesini ve tutarlılığını dikkate almak önemlidir. Tek seferlik bir kazanç artışına dayanan düşük F/K oranı yanıltıcı olabilir.
– İleriye dönük F/K, öngörülen kazançlara dayanır ve gelecek beklentilerini yansıtırken gerçekleşen F/K tarihsel verilere dayanır. Her ikisinin de kullanımları vardır. Ancak hangisine baktığını anlamak önemlidir.
– Bazı sektörler döngüseldir, yani F/K oranları ekonomik döngülerle dalgalanır. Böyle durumlarda, tam bir ekonomik döngü boyunca ortalama F/K oranlarını kullanmayı düşünebilirsin.
– Değerli olmasına rağmen sadece F/K oranı kullanılmamalıdır. Kapsamlı analiz için diğer finansal metrikler ve nitel faktörlerle birlikte kullanın.
F/K Değerlerine Göre Şirketler Nasıl Karşılaştırılır?
Şirketleri F/K değerlerine göre karşılaştırmak yatırımcılar arasında yaygın bir uygulamadır ancak birkaç faktörün dikkatle değerlendirilmesini gerektirir. İlk olarak F/K oranlarını aynı sektör içinde karşılaştırarak başlamak önemlidir. Aynı sektördeki şirketler genellikle benzer büyüme oranlarına, risk profillerine ve sermaye yapılarına sahiptir. Bu, F/K oranlarını doğrudan karşılaştırılabilir kılar. İkinci olarak F/K oranlarını karşılaştırırken her şirketin büyüme oranını da dikkate almak gerekir. Daha yüksek F/K oranına sahip bir şirket, benzerlerine göre önemli ölçüde daha yüksek büyüme oranına sahipse bu haklı görülebilir.
Dikkate alınması gereken bir diğer madde daha büyük, daha yerleşik şirketler aynı sektördeki daha küçük ama yüksek büyüme gösteren şirketlere kıyasla daha düşük F/K oranlarına sahiptir. Karşılaştırma yaparken piyasa değerini dikkate almak önemlidir. Ayrıca daha yüksek borç seviyelerine sahip şirketler, artan risk nedeniyle daha düşük F/K oranlarına sahip olabilir. Kapsamlı karşılaştırma için F/K ile birlikte Kurumsal Değer / FAVÖK (EV/EBITDA) oranını kullanmak faydalı olabilir. Daha yüksek kâr marjlarına sahip şirketler daha yüksek F/K oranlarını haklı çıkarabilir. Eksiksiz bir resim için kâr marjlarını F/K oranlarıyla birlikte karşılaştırmak önemlidir.
Farklı ülkelerden şirketleri karşılaştırırken de F/K oranlarını etkileyebilecek muhasebe standartları, ekonomik koşullar ve piyasa dinamiklerindeki farklılıkların farkında olmak gerekir.
Son olarak F/K oranlarındaki farklılıkları haklı çıkarabilecek yönetim kalitesi, rekabet konumu ve potansiyel katalizörler gibi nitel faktörleri dikkate almayı unutmamak gerekir. Yatırımcılar bahsedilen faktörleri göz önünde bulundurarak şirketler arasında anlamlı karşılaştırmalar yapabilir. Böylece bilinçli yatırım kararları alabilirler.
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Fiyat Kazanç (F/K) Oranı yaygın olarak kullanılan bir araç olsa da yatırımcıların akılda tutması gereken birkaç önemli husus vardır:
– F/K oranının sınırlamaları vardır. Borç seviyelerini hesaba katmaz. Muhasebe uygulamalarıyla manipüle edilebilir ve kazancı olmayan veya negatif olan şirketler için iyi çalışmaz.
– F/K oranı, hesaplamak için kullanılan kazanç rakamı kadar iyidir. Kazançları çarpıtabilecek tek seferlik olayların veya muhasebe değişikliklerinin farkında olmalısın.
– Düşük F/K oranı her zaman iyi bir alım anlamına gelmez. Yüksek F/K oranı da her zaman kötü alım anlamına gelmez. Şirketin büyüme beklentilerini ve sektör dinamiklerini göz önünde bulundurmalısın.
– Karşılaştırma için bir ölçüt olarak genel piyasa (örneğin, BIST 100) için ortalama F/K oranının farkında olmalısın.
– Gerçekleşen F/K, ileriye dönük F/K ve düzeltilmiş F/K gibi farklı F/K oranı türlerini anlamalı, hangisini kullandığının farkında olmalısın.
– Bazı sektörler, büyüme beklentileri veya kazançların istikrarı nedeniyle sürekli olarak diğerlerinden daha yüksek F/K oranlarında işlem görür.
– F/K oranları faiz oranları, enflasyon ve genel ekonomik büyüme gibi makro ekonomik faktörlerden etkilenebilir.
– F/K oranları yatırımcı duyarlılığını ve beklentilerini yansıtabilir. Bu her zaman temel değerle uyumlu olmayabilir.
– Yatırım zaman ufkunuz, F/K oranlarını nasıl yorumladığınızı etkilemelidir. Uzun vadeli yatırımcılar, büyüme potansiyeli için daha yüksek F/K oranlarını kabul etmeye daha istekli olabilir.
– F/K oranını, kapsamlı bir yatırım kararı için diğer finansal metrikler ve nitel analizle birlikte kullanmalısın.
F/K oranının inceliklerini anlamak, bu değerli aracı yatırım analizlerinde ve karar alma süreçlerinde etkili şekilde kullanmana yardımcı olur.. F/K oranının önemli bir metriktir ancak hisse senedi değerlemesi ve yatırım stratejisin için geniş şekilde incelenmelidir. FornIvest kullanarak yatırım bilgilerini güçlendirebilir, merak ettiğin konular hakkında detaylı bilgi sahibi olabilirsin. “FornIvest nasıl kullanılır?” diye merak ediyorsan sayfayı inceleyebilirsin.
Kaynakça:
https://www.investopedia.com/terms/p/price-earningsratio.asp
https://corporatefinanceinstitute.com/resources/valuation/price-earnings-ratio
https://www.klipfolio.com/resources/kpi-examples/financial/price-to-earnings-ratio
https://www.wallstreetprep.com/knowledge/pe-ratio-price-to-earnings
https://www.forbes.com/advisor/investing/what-is-pe-price-earnings-ratio
https://smartasset.com/investing/what-is-a-good-pe-ratio
https://www.personalfinancelab.com/advanced/pe-ratio-compare-relative-values/