Kripto paraların yaygınlaşmasının ve hayatımızın bir parçası olmasının mümkün olup olmadığı, uzun süredir devam eden ve finans dünyasını ikiye bölen bir tartışma konusu.
Bir taraf, kripto paraların yatırım ve bankacılık dünyasının geleceğini inşa edeceğini öngörürken diğer taraf, merkezi olmayan bu para birimlerinin güvenilirliğini ve sürdürülebilirliğini sorguluyor ve kripto paraların potansiyeline oldukça karamsar yaklaşıyor.
Uzun vadede hangi tarafın haklı çıkacağını öngörmek oldukça zor. Ancak bildiğimiz bir şey var ki kripto paralara ve kripto paraların hayatımıza girmesini sağlayan blockchain teknolojisine yapılan yatırımlar her geçen gün artıyor. CoinMarketCap tarafından yapılan araştırmaya göre 2021 yılında kripto start-up’larının aldığı yatırım miktarı %713 arttı ve bu artış trendi tüm hızıyla sürüyor.
Kripto para borsalarında sunulan kripto para birimlerine her an yenileri eklenirken, pek çok endüstride blockchain mimarisi ile yeni dijital konseptler yaratıldığına şahit oluyoruz. Dijital ortamdaki sanal ürünlerin kripto paralar ile alınıp satıldığını gözlemlemek de mümkün.
Yakın dönemde, genç nesil başta olmak üzere toplumun tümü kripto para birimlerini önemli yatırım araçları olarak görmeye başladı. Bu durum, kripto borsalarına ve para birimlerine olan ilgiyi radikal biçimde artırdı.
Sonuç olarak, kripto para birimleri ile ilgili her gelişme, yatırım topluluğuna hızlı biçimde ulaşmaya başladı. LUNA Coin’in bir anda %99’dan fazla değer kaybederek çökmesi haberi de yatırım dünyasına bomba gibi düşen haberlerden biri oldu.
Bu makalede tarihin en büyük kripto para çöküşünün aktörü olan LUNA’nın, kripto para piyasası hakkında ne ifade ettiğinden bahsedeceğiz. Elbette bu süreci anlamak için öncelikle kripto paraların çalışma biçimini ve blockchain teknolojisinin yapısını anlamamız gerekiyor.
Kripto Para Nedir?
Kripto paralar, herhangi bir merkezi denetleme mekanizması olmadan işlem gören, şifrelenmiş ve dijital para birimleridir. İlk kripto para birimi, 2009 yılında Satoshi Nakamato ismiyle anılan ancak gerçek kimliği bilinmeyen bir kullanıcı ya da grup tarafından Bitcoin ismi ile piyasaya sürüldü.
Daha önceleri de dijital para birimi yaratmak üzerine çalışmalar yapılmıştı. Ancak bu dijital para birimleri günümüz kripto para birimlerinin sahip olduğu denetleme mekanizmalarından yoksundu. Bu sebeple geçmişteki çalışmalar başarısızlıkla sonuçlandı.
Standart para birimleri, merkez bankası benzeri, merkezi yapılar tarafından basılır, yönetilir ve denetlenir. Kripto paraların kontrolü ise işlem yapan kullanıcıların tümüne aittir. Takip edilirliği az, özgür para birimleri olarak yaratılmışlardır ve merkezi bir denetleme mekanizmaları yoktur.
Kripto Paralar Nasıl Çalışır?
Elbette merkezi otoriteler, para biriminin akışına dair tüm kayıtları ellerinde tuttuklarından dolayı, aynı dijital paranın birden fazla kaynağa aktarılması yani çift harcama problemine rahatlıkla çözüm bulabilirler. Bir banka kartı ile alışveriş yaptığınızda hesabınızda meydana gelen hareket, bankanın kayıtlarına geçer, harcanan miktar bakiyenizden düşülür. Kripto paralarda ise merkezi bir denetleme ve kayıt otoritesi yoktur. Bunun yerine para birimi ile gerçekleştirilen işlem kayıtlarının tamamının, tüm yatırımcılar tarafından aynı anda tutulmasını sağlayan eşsiz bir altyapı kullanırlar. Bu altyapıya blok zincir, veya daha sık duyduğumuz İngilizce ifadesiyle, blockchain denir.
Basitçe blok zincirler, sistemde meydana gelen tüm işlemlerin, bütün kullanıcılar tarafından doğrulanabilmesine imkan sağlayan kayıt defterleri gibi düşünülebilir. Kripto paralar ile yapılan her hareket, blockhain mimarisine bağlı olarak şifrelenir ve bu şifrede önceden yapılan işlemlerin de verisi bulunur. Bu sebeple geçmişe dönük değişiklikler yapılamaz. Böylece her yeni işlemin, önceki işlemin doğruluğunu teyit etmesi sağlanır. Böylelikle her bir yatırımcı, diğer yatırımcıların kripto parasının güvenliğini sağlamış olur.
Terra LUNA Nedir?
Terra, Terraform Labs tarafından yaratılmış bir kripto ekosistemidir ve bünyesinde birden fazla altcoin bulundurur. Bu ekosistemin yaratılmasının temel amacı; değeri belirli bir noktaya sabitlenecek, istikrarlı kripto para birimleri yaratmaktı. Bunlardan biri, değerinin 1 ABD doları’na sabitlenmesi planlanan UST’ydi.
LUNA ise Terra ağı içinde yer alan önemli bir kripto para birimiydi. Kısa sürede altcoinler arasından sıyrıldı ve çok yüksek bir işlem hacmine ulaştı. Değeri sabit değildi. Çünkü LUNA’nın yapısı, UST’nin değer istikrarının güvencesi olacak şekilde tasarlanmıştı.
LUNA Neden Çöküş Yaşadı
Terra ekosisteminin stabil para birimi UST, uzun süre 1 dolar seviyesinde işlem görmeye devam etti. Projenin yaratıcısı Do Kwon, ellerinde UST’yi uzun vadede stabil tutmaya yetecek seviyede bitcoin olduğunu sıklıkla ifade ediyordu. Ancak bir son dakika gelişmesi UST’nin macerasını planlardan epey saptırdı.
Bir gün aniden, yüklü miktarda UST sistem dışına çıkarıldı. Bu gelişmenin, piyasaların doğal ilerleyişinin getirisi mi yoksa bir saldırının sonucu mu olduğunu belirlemek oldukça zordu.
Olay sonrasında UST’nin değerinde önemli miktarda düşüş yaşandı. Sistem sabit coini tekrardan 1 dolar değerine yükseltmek adına şirket rezervlerindeki bitcoinleri kullanmaya başladı. Ancak paniğin de etkisiyle UST satışları bir çığ gibi büyümeye başladı. Bu yüzden bitcoin hamlesi yeterli olmadı.
Bu noktada, LUNA’nın kaderini değiştiren bir durum ortaya çıktı. LUNA, stabil coin UST’nin sigortası görevi görüyordu. Bu sebeple sistem, satılan UST miktarı arttıkça piyasaya sürülen LUNA miktarı artacak şekilde tasarlanmıştı. Bir süre sonra arz öyle büyüdü ki LUNA’nın değeri, akıl almaz seviyelere düşmeye başladı. Çöküş sonrası değeri $0,00005 seviyesine kadar düşen LUNA, henüz nisan ayında $119’dan işlem görüyordu.
LUNA’nın Çöküşünün Kripto Piyasasına Etkisi
Kripto Piyasası, zaman zaman çalkantılı dönemlerden geçiyor. Ancak bir para biriminin bu seviye çöküş yaşamasına ilk kez şahit oluyoruz. Kaçınılmaz olarak, işlem hacmi bu kadar yüksek bir kripto paranın yarattığı panik dalgası tüm kripto piyasasını etkisi altına aldı ve piyasanın önemli aktörlerinin tümünde önemli miktarda değer kaybına sebep oldu.
LUNA yatırımcıları için ise yaşananlar büyük bir kabus niteliğinde. Kısa sürede büyük miktarda kripto varlıklarının yok olduğunu gören yatırımcılar için bu çöküşü atlatmak oldukça zor olacak.
LUNA’nın yeniden eski gücüne ulaşmasının mümkün olup olmadığını zaman gösterecek. Piyasanın kalanı için çöküşün etkisi azalmaya başladı. Ancak LUNA’nın başına gelenler, kripto paralara olan güvenin sorgulanmasına neden oldu.
Kimi yatırımcılar için merkeziyetsiz olan bu para birimlerine karşı yatırımcı psikolojisi kaynaklı dalgalanmalar yaşanması, sistemin yarattığı doğal bir risk olarak görülüyor. Bu yüzden de bu yatırımcılar yollarına farklı kripto para birimleri ile devam ediyorlar. Kimileri ise kripto para birimlerine olan güvenleri sarsıldığı için alternatif yatırım yolları arıyorlar.
LUNA’nın çöküşü kripto piyasalar üzerine dersler çıkarmamızı sağlayacak. Standart yatırım araçlarının pek çoğu uzun zamandır hayatımızda. Kripto paralar ise şu anda emekleme aşamasındalar. Bu yüzden kripto yatırımın geleceği hakkında kesin görüş bildirmek epey zor. Ancak kripto paralar halen en popüler yatırım araçları arasında yer alıyorlar ve yatırım dünyasının geleceğini şekillendirme potansiyellerini koruyorlar.
Kripto Piyasasının Sürprizlerine Karşı Hazırlıklı Olmak
Kısa süre içinde büyük değişikliklerin yaşandığı kripto para piyasalarında yatırım yapmadan önce ve yaptıktan sonra düzenli olarak veri takibi yapmak, yatırımcının risklerini azaltıp kârını maksimize etmesini sağlayan en önemli faktördür.
ForInvest, kripto para piyasasına dair en güncel haberleri, verileri ve anlık fiyat değişikliklerini canlı olarak takip etmenizi sağlar ve beklenmedik sürprizlerle karşılaşmanızı engeller.
ForInvest’i kullanarak, gerçek zamanlı piyasa verilerine, finans ve yatırım dünyasına dair en güncel haberlere, raporlara, akıllı analiz araçlarına ve gelişmiş portföy yönetim modüllerine ulaşabilirsiniz. Bu sayede yatırım portföyünüze en hızlı şekilde yön verebilirsiniz.
Ayrıcalıklı yatırım özellikleri için FXPlus paketlerimizi kullanabilir, bu sayede mobil ve web ürünlerimizden de faydalanabilirsiniz.