Finans ve yatırım sektöründe sıklıkla kullanılan terimlerden biri olan “lot”, hisse senedi ve menkul kıymet alım satımları için önemli bir kavramdır. Kısaca belirli bir miktar varlığı temsil eden lot, yatırımcıların işlemlerini standart hale getirir. Böylece piyasadaki karışıklığı ortadan kaldırarak, alım satım işlemlerinin daha düzenli ve pratik şekilde gerçekleşmesine olanak tanır. Lot ne demek, sorusu pek çok yatırımcı tarafından araştırılan bir konudur. Lot nedir, lot çeşitleri nelerdir ve halka arzda lot konuları ile ilgili merak ettiğin tüm detayları yazının devamında bulabilirsin.
Lot Nedir?
Lot kavramı, en basit ifadeyle “pay” anlamına gelir. “Lot açılımı nedir” sorusuna, finans ve sermaye piyasalarında yapılan işlemlerin kaç birim olduğunu belirten ifade olarak cevap verilebilir. Yatırımcılar piyasadaki finansal araçları lot birimiyle alıp satar. Lot kavramı, genel olarak yatırımcıların işlem hacmini temsil eder.
Lot terimi borsa piyasasında hisse payının karşılığı olan birimi belirtmek için kullanılır. Hisse senedinin kaç adet olduğunu tanımlayan değere o hissenin lotu denir. Lot, Forex piyasasında ise daha geniş bir tanıma sahiptir. Bu piyasada emtiaların büyüklükleri lot terimi ile belirtilir. Kısacası Forex piyasasında yatırımcının pozisyon büyüklüğünü göstermek için kullanılır.
Lot Çeşitleri Nelerdir?
Finans piyasasına bağlı olarak bazı lot çeşitleri bulunur. Lot çeşitleri yüksek ya da düşük hacimli yatırımların daha kolay şekilde yapılmasını sağlar. Hisse senedi piyasasında, emtia ürünlerinde ve Forex piyasasında farklı lot kavramları vardır. Forex piyasasında virgülden sonra gelen rakam değerine göre standart, mini ve mikro lot çeşitlerinden bahsedilebilir. Şimdi bu kavramları daha yakından inceleyelim.
Hisse Senedi Piyasasında Lot
Bu kavram, kısaca işlem yapılan hisse senedinin asgari miktarına denk gelen değeri belirtir. Bu piyasada 1 lot, 1 nominal değere sahip hisse senedini ifade eder. Hisse senetlerin nominal değeri şirketlerin hacmine ve Sermaye Piyasası Kurulu talimatlarına göre belirlenir. Lot kavramı, genel olarak borsa alım satımlarında kullanılır.
Emtia Ürünlerinde Lot
Emtia ürünlerinde lot kavramı, kıymetli metallar söz konusu olunca ONS değerlerine göre değişkenlik gösterir. 1 ONS kıymetli metalin güncel para birimi karşılığını yatırım yapılan firmadan teyit edebilirsiniz. Kıymetli metallar dışında daha birçok emtia çeşidi bulunur. Aşağıdaki tabloda bazı emtiaların pozisyon büyüklükleri verilmiştir.
| Emtia | Kod | Lot | Pozisyon büyüklüğü |
| Amerikan Ham Petrol | USOIL | 1.000 Varil | 1.000 x USOIL fiyatı |
| Brent Petrol | UKOIL | 1.000 Varil | 1.000 x UKOIL fiyatı |
| Bakır | COPPER | 10.000 LBS | 10.000 x COPPER fiyatı |
| Dow Jones Endeksi | US30 | 10 kontrat | 10 x US30 fiyatı |
| S&P Endeksi | SP500 | 100 kontrat | 100 x SP500 fiyatı |
| Almanya Endeksi | GER30 | 10 kontrat | 10 x GER30 fiyatı |
Forex Piyasasında Standart Lot
Forex piyasasında standart lot, işlem büyüklüğünü ifade eden bir terimdir. Bu terim genel olarak 100.000 birimlik işlem hacmini ifade eder. Örnek olarak; EUR/USD paritesinde bir standart lot alımı, 100.000 Euro alımına eşit olarak ABD Doları satmak anlamını taşır. Standart lotlar, genel olarak büyük sermayeye sahip yatırımcılar için idealdir. Standart lot kavramında, fiyat hareketinin en küçük birimi olarak nitelendirilen “pip” değeri genel olarak 10 USD değerindedir. Yüksek kar fırsatları sunan standart lotlar, aynı zamanda biraz daha yüksek riske sahiptir.
Forex Piyasasında Mini Lot
Forex piyasasında mini ve mikro lot ayrımı virgülden sonra gelen ikinci rakam baz alınarak yapılır. Bu rakama “digit” adı verilir. Buna göre digit, her zaman sıfır ise mini lot olarak adlandırılır. Mini lotta işlem hacimleri örnek olarak; 0,10 / 0,20 / 1,50 / 2,50 gibi ikinci rakam sıfır olacak şeklindedir. Mini lot kavramında 1 lota karşılık gelen değer 10.000 birime eşittir.
Bunu bir örnekle açıklayacak olursak, diyelim ki Forex’de EUR/USD döviz çiftinde 0,1 lot işlem yaptığını varsayalım. Bu durumda 1000 birimlik işlem hacmine sahip olursun. Mini lot için pip değeri 0,01 birimdir. Bu bağlamda döviz kuru 1 pip arttığında pozisyonunuzun 10 EURO değerinde artış gösterir.
Forex Piyasasında Mikro Lot
Digit olarak adlandırılan değer; iki adet ve en sondaki rakam sıfırdan farklı ise buna mikro lot adı verilir. Mikro lot uygulaması sayesinde 0,02 / 0,13 / 1,27 gibi pozisyon büyüklükleri de kullanılabilir. Mikro lot büyüklüğünde 0,01 lot 1.000 birime eşittir.
Örnek olarak USD/TRY parametresinde 0,01 lotluk işlem hacmi 1.000 dolar pozisyonunu ifade eder. Başka bir örnekle işlem hacmin 1,27 lot olsun, bu durumda 127.000 dolar pozisyon büyüklüğü elde etmiş olursun. Mikro lot için pip karşılığı 0,001 EURO olarak hesaplanır. Kur 1 pip arttığında işlem hacmi 1 EURO artar. Mikro lotlar, küçük yatırımcılar veya fazla risk almak istemeyenler için uygundur.
Lot Hesabı Nasıl Yapılmalıdır?
“Lot sayısı nedir” sorusu, lot hesabı yaparken önemli rol oynar. Lot hesabı farklı piyasalara göre değişiklik gösterir. Çeşitli piyasalardaki lot hesabı konusuna geçmeden önce bu hesabı yaparken dikkat edilmesi gereken unsurlara göz atalım. Lot hesabı yapılırken izlenmesi gereken temel adımlar şu şekildedir:
– İlk olarak hisse senedi, emtia ya da Forex gibi çeşitli finans piyasalarından hangisinin senin için uygun olduğuna karar vermen gerekir.
– Piyasaların işlem, uygulama ve hesaplama şekillerini detaylı bir şekilde inceleyerek en uygun olanını tercih etmelisin.
– Borsada işlem yapmak için kaybetmeyi göze aldığın, riske atabileceğin miktarı belirlemelisin.
– Finansal araçların getirilerine ve riske alabileceğiniz miktara göre pozisyon büyüklüğü almalısın.
Bu adımları izleyerek çeşitli borsa piyasalarında yer alınabilir. Bu bilgiler ışığında piyasa özeline göre hesaplama işlemleri yapabilirsin.
Hisse senedi işlemlerinde 1 lot alım satım yapılan kağıdın nominal değerine eşittir. Örneğin; bir kağıdın değeri 100 TL ise, 1 lot 100 TL işlem hacmini ifade eder. Forex piyasasında ise euro olarak 1 lot 100.000 birim anlamına gelir. Temel olarak her iki piyasada da lot miktarını varlığın birim fiyatı ile çarparak toplam işlem hacmi tutarına ulaşabilirsin.
Hisse Senedi Piyasasında Lot Ne Demektir?
“Hisse senedi lot nedir” sorusu, birçok yatırımcı tarafından araştırılan konuların başında gelir. Hisse senedi borsasında alım ve satım işlemleri sayesinde yatırımcıların sahip olduğu hisse senetlerinin sayısı lot kavramı ile ifade edilir. Özellikle borsaya yeni başlayan ya da başlamayı düşünen kişilerin “1 lot kaç hissedir” sorusunun cevabı, 1 lot 1 hisse senedi olarak tanımlanabilir. 1 lotun para cinsinden değeri ise, hisse senedinin piyasadaki değerine göre değişkenlik gösterir. Örnek olarak bir hisse senedinin piyasadaki değeri 50 TL olsun; bu hisseden 10 lot alım yaparsan 10×50 TL formülünden toplamda 500 TL pozisyon almış olursun. Hisse senedinin değeri zaman içerisinde 60 TL’ye yükseldiğini varsayarsak da, satış sırasında 10×60 TL formülünden 600 TL değerinde satış yaparsın. Bu durumda 100 TL kar olarak hesaplanır.
“Borsada lot ne demek” konusundan sonra, merak edilen konulardan biri de “halka arzda 1 lot ne demektir” şeklindedir. Bunun için öncelikle “halka arz nedir” konusuna açıklık getirmek gerekir. Halka arz; bir şirketin Sermaye Kurulu Piyasası’na başvurarak, hisselerinin bir kısmını borsada işleme koyma sürecini ifade eder. Halka arz için kabul alan şirketler, belli tarih aralıklarında yatırımcılarına hisse satışı gerçekleştirir. Bu aşamada şirketler genel olarak belirli bir fiyat ve belirli miktarda hisse senedini satışa çıkarır. Halka arzda 1 lot, şirkete ait 1 adet hisse senedinin karşılığıdır. Halka arz işlemi eşit dağıtım ve oransal dağıtım olarak yapılabilir. Eşit dağıtımda her yatırımcıya düşen lot miktarı, başvuru yapan yatırımcı sayısının toplam lot sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Oransal dağıtımda ise yatırımcı başına düşen lot miktarı, yatırımcıların başvuru yaptıkları para miktarı üzerinden oransal hesaplama ile belirlenir. Bu iki kavram “lot dağıtımı nedir” konusunun cevabı niteliğindedir.
Borsada önemli olan diğer bir konu ise, hisse senedi seçimidir. Hisse senedi nasıl seçilir, konusunda detaylı araştırmalar yapabilir, uzman borsa yatırımcılarına danışabilirsiniz.
ForInvest, yatırımlarını yönetmek için pratik ve hızlı çözümler sunar. Sen de ForInvest sayesinde yatırımlarını tek bir uygulamadan yönetebilir, canlı borsa verileri ve nokta atışı analizler ile yatırımlarını bilgiyle büyütebilirsin. Ayrıca aylık bültene üye olarak tüm gelişmelerden haberdar olabilirsin.