Bilanço şirketlerin bütçelerini yönetmeleri, yatırım stratejilerini belirlemeleri ve mevcut mali durumu gözden geçirmeleri için oldukça önemli finansal göstergelerden biridir. Özellikle paydaşlarla birlikte yönetilen şirketlerde hissedarları ve ortakları kurumun finansal durumundan haberdar etmek için bilanço raporlamaları gereklidir. Bilanço şirketlerin belirli bir zaman dilimindeki finansal performansının ve varlıklarının, gelir ile gider kalemlerinin tespit edilmesini sağlar. Peki bilanço ne demek? Bilanço tarihleri nasıl belirlenir? Bilanço nasıl hazırlanır? Bilanço ile ilgili merak ettiğiniz detayları bu yazıda bulabilirsiniz.

Bilanço Nedir?

Bilanço; şirketlerin 3 aylık süreçteki varlıklar, yükümlülükler ve özkaynaklarının raporlanarak finansal performanslarının değerlendirildiği mali tablolar olarak ifade edilebilir. Bilançolar şirketlerin mali durumlarının değerlendirilmesini sağlar. Bilanço, her üç aylık süreçte şirketlerin varlıklarının, gelir ve gider durumunun değerlendirilmesi açısından oldukça önemli finansal göstergedir. 

Bilanço Nasıl Hazırlanır?

Şirketler muhasebe kayıtlarını analiz ederek rapor ve hesap tipi olmak üzere iki farklı şekilde bilanço tablosu hazırlayabilir. Bilanço tablosunda şirketlerin öz kaynakları,  varlıklar ve yükümlülükler yer almalıdır. Bilanço tablosunda bulunması gerekenler şu şekildedir:

Varlıklar

Varlıklar; bilanço tablosunda yer verilmesi gereken ilk bölümdür. Varlıklar, şirketin mevcuttaki nakit birikimini ifade eder. Bu başlık altında şirketin mevcut nakit birikimi hesaplanmalıdır.

Özkaynaklar

Özkaynaklar şirketin bilanço tablosunda yer verilmesi gereken bir diğer bölümdür. Şirketin tüm borçlarından toplam varlıklarının çıkarılmasından sonra geriye kalan değeri ifade eder. Özkaynaklar şirketin elindeki net sermayedir. Bu nedenle, yatırım stratejileri de genellikle şirketlerin özkaynaklarına göre belirlenir.

Yükümlülükler

Yükümlülükler şirketin belirli bir dönem içerisindeki finansal işlemleri sonucu ortaya çıkan toplam borcu ifade eder. Kurumun gelecekte ödemesi gereken ticari yükümlülükler ve vergi borçlarına bu bölümde yer verilir.

Bilançolar çoğunlukla 3 aylık süreçleri kapsar ve şu şekilde hazırlanabilir:

• Bilanço tablosunda şirket adının da yer aldığı başlık, tarih ve zaman aralığı ilk olarak belirtilmelidir.
• Şirketin muhasebe kayıtlarına göre aktifler ve pasifler bölümleri oluşturulmalıdır.
• Aktifler bölümünde şirketin nakit ya da kısa zamanda nakite dönüştürülebilecek varlıklarının hepsi kayıt altına alınmalıdır. 
• Aktiflerin ardından yükümlülükler de bilanço tablosunda yer almalıdır. Bu bölümde borçların vadesine göre sınıflandırma yapılarak şirketin toplam giderleri belirlenmelidir. Yükümlülükler bilançonun pasifler başlığı altında düzenlenmelidir.
• Bilanço hazırlarken son aşamada ise şirketin özkaynaklarına yer verilmelidir. Mali tabloda aktifler bölümünde yer alan varlıklar ile pasifler başlığındaki şirket yükümlülükleri analiz sonucunda değerlendirilerek özkaynaklar net bir şekilde ortaya konulmalıdır. Özkaynaklar, yükümlülükler gibi bilançonun sağ bölümünde düzenlenmelidir.
• Bilanço hazırlandıktan sonra değerlendirme için varlıklar, toplam borç ve özkaynaklar belirlenir. Finansal raporlama sonucunda dipnot oluşturularak bilanço analizi ve yorumlaması ile ilgili önemli notlar bu bölüme kaydedilir.

Genel olarak bir şirkete ait bilanço bu şekilde hazırlanabilir. Elbette bilanço ile ilgili detaylı analizler, önemli notlar, ek bilgiler de opsiyonel olarak tabloya eklenebilir.

Bilanço Çeşitleri Nelerdir?

Bilançolar hazırlanma şekline göre 8 farklı türe ayrılır. Şirketin ortaklık durumuna, bilançonun içeriğine, hazırlanma şeklinde, içerisinde yer alan bilgilere göre 8 farklı bilanço çeşidi vardır. Bilanço çeşitleri şu şekildedir:

• Ticari bilanço: Şirketin muhasebe uygulamaları ve ticari işlemlerinin raporlandığı tablodur.
• Rapor şeklinde bilanço: Mali tabloda aktifler ve pasiflerin alt alta verildiği bir rapordur.
• Konsolide bilanço: Ana şirkete bağlı işletmelerin mevcut finansal durumlarının ortak bir bilanço ile verilmesidir.
• Analitik bilanço: Mali verilerin, hesap tutarlarının sadece tablo şeklinde verilerle değil aynı zamanda farklı parametreler üzerinden hesaplama ve analize hazır olmasını ifade eder.
• Hesap şeklinde bilanço: T şeklinde hazırlanarak aktifler bölümünün solda, pasifler kısmının sağda düzenlendiği mali tablolardır.
• Karşılaştırmalı bilanço: Farklı tarihlerde hazırlanan bilançoların kıyaslandığı mali tablolardır.
• Mali bilanço: Yasal düzenlemelerdeki vergi kanunları baz alınarak hazırlanan mali tablodur.
• İşletme bilançosu: İşletmenin belirli bir dönemdeki durumunun değerlendirildiği tablodur.

Bilanço Ne İşe Yarar?

Bilanço işletme sahipleri ve yatırımlarının şirketin finansal durumundan haberdar olmasını sağlayan bir belgedir. Hem paydaşlara hem yatırımcılara bilançolarla şirketin varlıkları ve borçları hakkında bilgi verilmesini sağlar. Böylece şirketin stratejilerinin, yatırım portföyünün ve özkaynaklarının doğru ve etkin yönetilmesine imkan tanır. Örneğin; şirkete yatırım yapan paydaşların karar alma süreçlerini daha bilinçli bir şekilde yönetmesini sağlar.

Bilançolar temel analiz yöntemleri ile  şirketlerin belirli bir dönem için performanslarını değerlendirmelerini sağlar. Ayrıca, bilanço gibi finansal göstergeler farklı dönemlerdeki şirket performanslarının kıyaslanmasına da imkan tanır. Bunun yanı sıra, bilanço uzun vadeli hedeflere ulaşmayı kolaylaştırır, finansal sürdürülebilirliğinin korunmasına imkan tanır.

Eğer bilanço sonucunda özkaynaklar yeterliyse yeni yatırımlar ve işbirlikleri için önemli stratejiler belirlenebilir. Özkaynaklara göre şirketin potansiyel strateji haritası oluşturularak işletme yönetimi daha bilinçli bir şekilde gerçekleştirilebilir. Bilanço sonucunda karşılaşılan sorunlarda ise daha hızlı ve etkin kararlarla süreç yönetimi sağlanır. Borçların risk yönetimi daha planlı olarak gerçekleştirilebilir.

Bilanço Analizi Nasıl Yapılır?

Bilançolar hem şirketin paydaşlarına hem de yatırımcılarına önemli veriler sağlar. Bilanço analizi şirketin anlık performansının tespit edilmesi, farklı dönemlere ait mali tabloların karşılaştırılmalı değerlendirilmesi için oldukça önemlidir. Bilanço analizinin doğru bir şekilde yapılması için mali tablodaki aktifler ve pasifler bölümü detaylı bir şekilde ele alınmalıdır. Tablodaki ani rakamsal dalgalanmalar şirket için risk yönetiminin planlanmasını gerektirebilir. 

Bilançonun aktifler bölümünde yer alan gelirlerin yerel mi uluslararası pazar mı kaynaklı olduğunun tespit edilmesi de şirketin global büyümesi hakkında nitelikli ipuçları verir. Ayrıca bilançonun pasifler bölümündeki gider dağılımı şirketin kar oranının belirlenmesinde etkilidir. Böylece yatırımcılar uzun vadede şirketin finansal durumu hakkında nitelikli tahminler yürütebilir.

Bilanço Nasıl Yorumlanır?

Bir şirketin bilançolarında gözlemlenen uzun vadeli istikrar, şirketin görece güvenilir bir yatırım hedefi olduğunu gösterebilir. Ya da finansal tablodaki keskin dalgalanmalar, şirketin riskli bir yolda ilerlediğinin göstergesi olabilir. Doğru ve nitelikli bir bilanço analizi için aktifler ve pasifler bölümünün alt başlıklarındaki ayrıntılara odaklanmak gerekir.

Bir şirketin toplam gelirindeki artış ya da azalış şirketin geleceği adına olumlu ya da olumsuz fikir verebilir. Ancak büyük resmi tam olarak anlamak için bu gelirlerin ne kadarının yerel, ne kadarının uluslararası pazar kaynaklı olduğunu da incelemek gerekir. Böylelikle şirketin gelecekte dış pazara mı iç pazara mı odaklanacağı tahmin edilebilir ve döviz hareketliliği de değerlendirmeye katılarak çok daha sağlıklı bir analiz gerçekleştirilebilir.

Maliyet ve giderler de aynı hassasiyetle değerlendirilmelidir. Bir firma geliri çok yüksek olmasına rağmen kâr etmiyorsa şirketin verimsiz operasyonlar yürüttüğü düşünülebilir. Ancak bu düşüncenin sağlamasını yapmak için giderlerin dağılımının da incelenmesi gerekir. 

Şirketler kimi zaman kötü ticari faaliyetler yürütebilir ve böyle durumlarda yükümlülükler katlanarak artabilir. Ancak kimi zaman şirketler uzun vadede varlıklarında artışı tetikleyebilecek ar-ge faaliyetleri gibi operasyonlara harcamalarda bulunurlar. Giderlerdeki yükseklik şirketin geleceği için bir felaket anlamına da gelebilir, uzun vadeli başarıyı artıran bir unsur anlamına da.

Bilançodaki tüm alt kalemler için durum aynıdır. Bu sebeple analiz yaparken şirketin çalışma modelini iyi bilmek, uzun ve kısa vadeli planlarını anlamak ve şirketi etkileyen dış faktörleri hesaba katmak gerekir. 

Güvenilir finansal otoritelerin analistleri dönem dönem şirketlerin performansını inceledikleri ve beklentilerini açıkladıkları raporlar sunarlar. Bu raporlar genellikle uzman kişiler tarafından şirkete dair tüm detaylar analiz edilerek oluşturulduğundan oldukça güvenilirdir. Şirketlerin bu beklentilere kıyasla gösterdiği performansa bakarak yatırım kararları vermek kişisel analizlere kıyasla daha sağlıklı sonuçlar verebilir.

Örnek Bilanço 

Örnek bilanço ile şirketin 3 aylık mali tablosunu daha kolay bir şekilde hazırlayabilirsin. Örnek bilançoyu tabloda bulabilirsin.

Bilanço örneği

…… İşletmesinin …/…./…. Tarihli Bilançosu
Aktifler		Pasifler
Dönen Varlıklar	Tutar	Yabancı Kaynaklar	Tutar
Hazır değerler		Mali borçlar
Menkul kıymetler		Ticari borçlar
Stoklar		Borç ve gider karşılıkları
Ticari alacaklar		Ödenmesi gereken vergi yükümlülükleri
Duran Varlıklar	Tutar	Özkaynaklar	Tutar
Maddi duran varlıklar		Ödenmiş sermaye
Birikmiş amortismanlar		Sermaye yedekleri
Mali duran varlıklar		Dönem net karı
Aktif varlıklar toplamı	Toplam tutar	Pasif (kaynaklar toplamı)	Toplam tutar

Güvenilir Veriler ile Bilanço Analizinizi Destekleyin

Bilanço analizi yaparken piyasa hareketlerinin yanı sıra finans dünyasına dair haberleri takip etmek ve analiz araçlarından faydalanmak yatırım stratejinizi çok daha sağlam temeller üzerinde kurmanıza yardımcı olabilir.

ForInvest’i kullanarak otomatik olarak güncellenen gerçek zamanlı piyasa verilerini ve finansa dair en güncel gelişmeleri takip edebilir, raporlara, akıllı analiz araçlarına ve çok daha fazlasına ulaşabilirsin.

Bilanço analizlerinizi profesyonel imkanlar ile desteklemek isterseniz, FXPlus paketleri ile ihtiyacınız olabilecek tüm uzman modüllerine ulaşabilir, kapsamlı veri terminalinden ve en gelişmiş analiz araçlarından faydalanabilirsin. Üstelik FXPlus paketi ile web ve mobil ürünlerimizi de kullanabilirsin.